Donderdag op Vrydagnag het ‘n erge winterstorm dele van Kentucky en Ohio in sy greep gekry. Dit het erg gereën, maar iets was anders: sodra die druppels geval het, het hulle gevries.
Teen sonop was alles met verskeie sentimeters helder ys bedek.
Vriesreën kan enige tyd gedurende ‘n winterstorm in oostelike Noord-Amerika voorkom. Maar wanneer die vriesreën voortduur en ys versamel, word dit as ‘n ysstorm geklassifiseer.
Dis dan wanneer paaie in ysskaatsbane verander, ernstige kragonderbrekings kom voor en ontwortelde bome en afgeskeurde takke veroorsaak padversperrings.
Ses jaar gelede het ons so ‘n storm beleef. Dit was kosmaak op die kampstofies, ja, pannekoek bak ook; saans met kerslig bed toe gaan en heeldag (met ‘n kombers agter die rug!), voor die kaggel sit. Vennoot kon vir twee dae nie by die werk, of die kinders by die universiteit uitkom nie -- raai wie het gedink dis vet pret...
Groot dele was vir agt dae sonder krag; bejaardes en hulpbehoewendes het regtig gely; in afgeleë dele is mense in ongelukke dood en noodvoertuie kon nie deurkom nie, so dit was maar redelike chaos (soos tans weer).
Maar soos met ‘n sneeustorm, is daar oomblikke wat mens se asem eenvoudig wegslaan omrede van die prag van wat jy sien!
Vennoot en ek is in die diep waters: ons sukkel met ‘n skei-ding. En dit is regtig nie ‘n lekker ding nie, in kringe redeneer bring jou net mooi nêrens nie en buitendien maak dit jou tong lam en jou kop suf.
Hierdie ding kom al van ver af; partymaal gaan die wind lê, maar soos die seisoene kom en gaan, steek dit sommer weer stormsterk op.
Sien, die kwessie van wegslaap van mekaar af, is nou maar eenmaal nie vir hom nie. “Trou is trou, en dit bring bymekaarslaap.” Dis die man se amper onwrikbare standpunt deur die jare heen. Hy slaap dan glo danig onrustig as ek nie my kant van die dubbelbed opeis nie, kry koud in die winter en voel sommer in die somer ook so in sy slaap aan daar is iewers groot fout.
Nou is dit nie my gewoonte om Vennoot te wil ontstig nie – daarvoor is hy ‘n alte wonderlike mens en ná baie jare se getroudwees nog steeds my-alles-hier-op-aarde, behalwe as dit by altyd-saamslaap kom, veral nou met dié dat die Australiese Ope Tennis aan die gang is. Ek bedoel, dis mos nie my skuld dat die wêreld rond is en die son op ander tye oor die kangaroos op- of ondergaan as hier by ons, en dat die tenniswedstryde soms in die middel van ons donkere nagte plaasvind nie –- almal behalwe die Amerikaners weet tog dat Amerika nie alles na húlle se wil kan skik en rig nie?
So kom dit dan dat ek nou tot Vennoot se groot ongelukkigheid al ‘n paar nagte op die rusbank in die gesinskamer nesskop met die wekker onder die kussing, sodat dié my op die onmoontlikste uur kan wakkerskel om die kookwatertennis in Melbourne te kan volg.
Kookwater tennis en kookwatertemperature, want dis asof die son dooierus gevat het op suidoos Australië; die hittegolf wat die kwik die afgelope paar dae hier by die 40ºC laat draal en selfs tot by 45ºC opjaag, kan moontlik die ergste sedert 1908 word. Daar word gevrees dat bosbrande kan ontstaan as gevolg van die uitmergelende droogtes wat die land die afgelope paar jaar geteister het.
Kartering van Australië se hittegolf van 2004
Nooddienste het inwoners van die staat Victoria gewaarsku om noodplanne gereed te hê indien hulle sou moes vlug vir bosbrande en ‘n vrywilligermag van 100 000 brandslaners is op die been gebring.
In Melbourne het treinspore begin buig as gevolg van die hitte en minstens 2 mense is Woensdag van hitte-uitputting dood; die een ‘n 75-jarige man wat 500m ver na sy motor toe geloop het en die ander ‘n 24-jarige persoon wat by ‘n tremhalte getaan en wag het.
Laat my dink aan lang jare terug op Prieska (oppad êrens heen) toe ek by die kruidenierswinkel uitkom en my tromp-op loop teen ‘n wildvreemde vrou wat voor my vassteek met die woorde: “My héénetjie tog, Mevrou, assit nou al hie-onne oppie aar’e soe warm is, hoe kommit lat mê-se hille nie wil bekee' yt banggeit virrie hel nie?!”
Interessant genoeg lees ek toe net vanoggend hierdie kosbare vertelling oor die Spesiale Olimpiese Spele:
Een naweek was ek ‘n vrywilliger by ons kerkgroep wat sou help om ‘n sagtebalspan vir die Spesiale Olimpiese Spele af te rig. Ons het die spelers aangemoedig, “high-fives’ en drukkies uitgedeel. My span was besig om sleg te verloor en ek het begin planne maak om hulle agterna met allerhande flou verskonings te troos, soos onder andere “toemaar, môre is nog ‘n dag.”
Algou kom een van my spelers uitasem aangehardloop: “Twish (vir Trish), raai wat? Raai net wat?! Toe, raai!”
“Wat, Joey?” vra ek en sit my arm om hom sodat hy sal ophou bokspring en ek kan verstaan wat hy sê. “Ons het TWEEDE gekom!” skree hy, terwyl hy ‘n uitbundige oorwinningsdans uitvoer. Sy hele lyf was die ene opwinding, en sy arms het lomp en los heen-en-weer geswaai soos hy hom verlustig in ‘n goed-afgehandelde taak.
“Dit beteken ons het die silwer medalje gewen!”
Dit het nooit tot hom deurgedring dat die tweede plek, met net twee spanne wat deelneem, laaste is nie.
Nee, daar was geen verloorders in Joey se Olimpiese Spele nie.
Dat ouers kinders mishandel, gebeur (hoe aaklig ook al) daagliks in ons samelewing, maar Rosemary se verhaal ruk mens tot stilstand.
Sy was mooi -- party mense sê mooier as al haar susters -- sy het graag gedans en in haar dagboek geskryf, maar sy was nie naasteby op die vlak van haar hoogsbegaafde broers en susters nie. Bowendien het sy in haar tienerjare baie weerbarstig en ongehoorsaam geraak en onbeheerbare woede-uitbarstings begin kry – en DIT sou nie deug in ‘n gesin waar die broers (en die pa) hul oog op die Amerikaanse presidentskap gehad het nie.
Sy was Rosemary Kennedy, en sou lewenslank ‘n verskriklike prys vir hierdie omstandighede betaal. Rosemary en haar ma in 1938
Rosemary is ‘n jaar ná pres. J.F. Kennedy gebore en het van kleins af blykbaar ‘n probleem gehad, wat in daardie jare nie vasgepen kon word nie – ook omdat die familie nie daaroor gepraat het of hulp gesoek het nie nie. Waarom ook – die gesin was mos “perfek”: skatryk, hoogsbegaafd, baie bekend.
Die patriarg, Joe, het sy fortuin hoofsaaklik met onwettige drankhandel gemaak en het sy pos as diplomaat aan die Britse hof “verdien” deur geldelike ondersteuning aan Amerikaanse politici van sy tyd. En hy was grensloos ambisieus vir sy kinders (en homself); afgesien van die feit dat hy openlik sy vrou verkul en sy seuns geleer het dat ‘n vrou bloot daar is om ‘n man te plesier.
Toe “Rosie”, soos haar gesin en vriende haar genoem het, dus probleemgedrag begin openbaar, moes iemand iets doen. Joe kon “verloorders” nie hanteer nie en het ‘n doktersvriend geraadpleeg wat ‘n frontale lobotomie aanbeveel het om die emosionele probleme hok te slaan. Sonder sy vrou se toestemming of medewete (sy was met vakansie) en in die geheim het Joe die niksvermoedende Rosemary, toe 23, vir die operasie geneem.
Rosemary, sowat anderhalfjaar voor die operasie wat haar lewe sou verwoes
Dr. Watts, wat die operasie onder toesig van dr. Walter Freeman gedoen het, het slegs een maal oor daardie gebeure in die herfs van 1941 gepraat, toe hy die vogende vertel het: “Nadat Rosemary onder ligte verdowing geplaas is, het ons deur die skedel gegaan en aan beide kante van die brein ‘n klein snit gemaak. Walter het aan Rosemary vrae gevra, soos om die Onse Vader op te sê, agteruit te tel of “God Bless America” te sing. Op grond van haar reaksies het hy my aangesê hoe om verder te sny. Toe sy begin deurmekaar raak, het ons opgehou.”
Dit was egter hopeloos te laat: Rosemary het sekere liggaamsfunksies verloor, kon vir die res van haar lewe net brabbelgeluide maak en het ure lank onbegrypend voor haar uitgestaar.
En om dinge toe te smeer, is aan die wêreld vertel dat Rosemary Kennedy by ‘n afgeleë skool onderrig gee aan gestremde kinders. Vir Rose het Joe verbied om ooit haar kind te mag besoek. Laterjare is die leuen verkondig dat Rosemary ligtelike verstandelike gestremdheid vertoon het.
Janet Des Rosiers Fontaine, Joe se sekretaresse en jarelange houvrou, het getuig dat Rosemary doodgeswyg is in die gesin. “Haar naam is net nooit genoem nie. Ek het bloot van haar bestaan geweet omdat ek haar op gesinsfoto’s op die solder gesien het.”
Maar nog was dit het einde niet van hierdie bedrogspul. Vandag staan Eunice Schriver, jonger suster van Rosemary, bekend as die wonderlike persoon wat die Olimpiese Spele vir Gestremdes tot stand laat kom het ter ere van Rosemary. (Die Kennedy’s het natuurlik groot finansiële bydraes hiervoor gemaak…)
Die waarheid oor hierdie een? Die oorspronklike idee was die breinkind van ‘n sportonderwyser in Chicago wat met fisiek gestremde leerlinge gewerk het. Nadat hy reeds verskeie vergaderings met belangstellendes oor die onderwerp gehou het, is sy idee deur die Kennedy-familie gekaap.
Maar wat was Rosie Kennedy se probleem -- die rede vir die verwerping deur haar pa, en later die res van haar beroemde en veelbewonderde gesin? Kundiges reken dit was waarskynlik disleksie wat in haar puberteit tot depressie gelei en later vererger het.
Wat ‘n prys moes sy daarvoor betaal. Sy, wat op 16 kinderlik openhartig aan haar pa geskryf het: “Ek sal enigiets doen om Pa gelukkig te maak. Ek haat dit om Pa op enige manier teleur te stel."
Sy is op 7 Januarie 2005 op 86-jarige ouderdom oorlede – die vyfde van die Kennedy-kinders om te sterf, maar -- ironies genoeg -- die eerste een wat op ‘n natuurlike wyse die tydelike met die ewige verwissel het.
Amani (Swahili vir 'vrede') is teen hierdie tyd al anderhalf maand oud en vorder glo goed in sy kamp in die Detroitse Dieretuin.
Mensig! Skoon mooi van lelikgeit is hierdie klein aard-/erdvark, wie se voorvaders oorspronklik so genoem is deur die Hollandse setlaars aan die Kaap omdat hulle gedink het die ou langsnoete lyk nogal na ‘n plaasvark.
Maar moenie daardie fout maak nie, daar is geen familiebande nie, ook nie met die Suid-Amerikaanse miervreter nie, maar wel met… oom olifant!
As die enigste oorlewende lid van die soogdierorde Tubulidentata (buistandiges) is die aardvark geneties gesproke ‘n lewende fossiel (hmm…MOET dus familie wees van ‘n paar van my onderwysers destyds van jare…hoewel ek natuurlik geen idee van hul tandformasie gehad het nie…)
Hy is enkellid van hierdie orde omrede van sy spesiale tande, wat instede van ‘n tandholte met bloedvaatjies, senuwees en ‘n wortelkanaal te hê, ‘n menigte klein dentienkanaaltjies vertoon. En as klein erdvarkies in die geselskap van die ou grotes sou kon tande tel, sal hulle by 20 uitkom – geen voorstes nie. Die tande het nie emalje nie en word gebruik om die rysmiere en termiete wat gevreet is, te vergruis voordat hulle afgesluk word. En BAIE daarvan: glo tot soveel as 50 000 insekte word snags deur hierdie ou kleurblinde met sy lang, taai tong opgeslurp. (Ag, asseblief, vertel my tog hoe doen wetenskaplikes sulke gedetailleerde eksperimente?!)
Sy enigste ander kos? Soms muise, maar veral ‘n wilde komkommer, die sogenaamde "erdvark-komkommer", blykbaar as 'n bron van water.
En met daai kragtige kloue grou hierdie menere gate van 2 tot 3 meter of selfs dieper -- in sagte grond glo selfs vinniger as 'n aantal mense met grawe dit sou doen. (Dit verwonder my nie, ek het in my lewe darem al baie padmakers op grawe sien leun…) Bygesê, daai ouens se oorskulpe het nie nodig om terug te vou ter beskerming, soos die Orycteropus afer (inheems aan Afrika) s’n, om in die tonnels die sand uit die oorkanaal te hou nie.
Die familie aardvark is in Engelsprekende lande heel bekend, al is dit ook net omdat hulle in ‘n Engelse woordeboek gewoonlik onder die eerste vyf inskrywings tel.
Nou wel nie beeldskoon hierdie ene nie, maar besonders. Wys jou net, moet nooit op die baadjie of die vel – harig of te nie – takseer nie.
Dis nou laataand se halftwaalf en ek weet sommer: vannag gaan daar min kom van slaap.
Ek het regtig nie laasnag te veel geslaap nie, ek kry genoeg oefening en ek makeer genadiglik niks nie – maar ek is siek. Ek is siek en ontsteld en my hart huil oor die ellende en swaarkry en droefheid in hierdie wêreld – opnuut vir my onderstreep deur die gesprek netnou met ‘n vriend uit Portland, Oregon uit, oor sy ervaring vandag.
Hy beklee ‘n goeie pos by ‘n sterk nasionale maatskappy wat ook buitelandse belange die wêreldoor het. Gister het hulle gehoor dat die St. Louis-kantoor in Mississippi 80% van hul werknemers afgedank het, en vandag moes hulle self, 60% van hul personeel summier laat gaan. Vir die eerste keer in sy leeftyd, sê hy, het hy iets beleef wat hy nooit gedink het hy sou sien nie: kollegas wat in die gange van die gebou rondstaan en huil, hardop huil.
Ag mense, ek het nie woorde nie…
En toe, teen die einde van die dag, is daar ‘n klein afskeidsfunksie gehou, versnaperings en drank is bedien. En die afgedankte manne – en vroue – het gedrink. Meeste meer as te veel. Om hul sorge te versuip.
Ek huil oor daardie mense se probleme en hul nood.
En ek huil ook oor die ellende van mense wat geen ander heenvlugplek het as om te diep in die bottel te kyk nie, Want môre wanneer hulle wakker word, gaan hulle immers nog steeds werkloos wees. Hulle rekeninge gaan nie oornag betaal wees of die skok van werkloos gelaat wees, met dalk ‘n gesin om te versorg, in die niet verdwene nie.
Maar…hul heenkome gaan hulle dalk nog steeds nie by die Bron van Lewende Water soek nie.
Ek huil oor die tragiek van mense wat werkloos, maar bowe-al, Godloos is.
Dit is nou maar so dat ma-wees op een-en-dieselfde lees geskoei is die wêreld oor.
Oor dié saak het die bekende komediante, Anita Renfroe, haar gedagtes laat gaan en teken die volgende woordprentjie daaromtrent -- tog sooo bekend, of hoe?!
"What I have done is I have figured out what a mom would say in a 24 hour period, and I have condensed it to 2 minutes, 55 seconds. So strap on your seat belt, here we go.”
“Get up now, get up now, get up out of bed Wash your face, brush your teeth, comb your sleepy head Here's your clothes and your shoes, hear the words I said Get up now! Get up and make your bed. Are you hot? Are you cold? Are you wearing that? Where's your books and your lunch and your homework at? Grab your coat and your gloves and your scarf and hat Don't forget! You got to feed the cat.
Eat your breakfast! The experts tell us it's the most important meal of all Take your vitamins so you will grow up one day to be big and tall. Please remember the orthodontist will be seeing you at three today. Don't forget your piano lesson is this afternoon, so you must play.
Don't shovel, chew slowly, but hurry, the bus is here. Be careful, come back here, did you wash behind your ears? Play outside, don't play rough, would you just play fair? Be polite, make a friend, don't forget to share Work it out, wait your turn, never take a dare Get along, don't make me come down there Clean your room, fold your clothes, put your stuff away Make your bed, do it now, do we have all day? Were you born in a barn?, would you like some hay Can you even hear a word I say?
Answer the phone! Get Off the phone! Don't sit so close! Turn it down! No texting at the table! No more computer time tonight! Your iPod's my iPod if you don't listen up!
Where you going and with whom and what time do you think you're coming home? Saying thank you, please, excuse me, makes you welcome everywhere you roam. You'll appreciate my wisdom someday when you're older and you're grown. Can't wait 'til you have a couple little children of your own
You'll thank me for the counsel I gave you so willingly But right now I thank you NOT to roll your eyes at me.
Close your mouth when you chew, would appreciate Take a bite, maybe two of the stuff you hate Use your fork, do not you burp, or I'll set you straight Eat the food I put upon your plate Get an A, Get the door, don't get smart with me Get a Grip, get in here I'll count to 3 Get a job, get a life, get a PhD Get a dose of reality
I don't care who started it! You're grounded until your 36! Get your story straight, and tell the truth for once for heaven's sake! And if all your friends jumped off a cliff would you jump too? If I've said it once, I've said at least a thousand times before that: You're too old to act this way! It must be your father's DNA! Look at me when I am talking. Stand up straighter when you walk. A place for everything, and everything must be in place. Stop crying or I'll give you something real to cry about! Oh!
Brush your teeth, wash your face, get your PJs on. Get in bed, get a hug, say a prayer with Mom. Don't forget I love you **KISS** And tomorrow we will do this all again because a mom's work never ends! You don't need the reason why! Because! Because! Because! Because! I said so! I said so! I said so! I said so! I'm the Mom! The mom! The mom! The mom! The mom!
By ons is daar nie op die oomblik veel voëltjies wat ronddartel nie (behalwe Kanadese ganse!) en ek kan ook nie in die tuin werk nie. Annerdag weer my beurt.
Verlede Maandagnag so binne ses ure, vyf duim gesneeu. Onverwags. En daar is Denver en omgewing sleg ontwrig. Paaie onbegaanbaar en die sneeuskrapers kon nie voorbly nie en so het baie mense maar met Jan Tuisbly se karretjie gery. Een ou van Vennoot se werk het laat weet hy het anderhalfuur lank in die verkeer gesit en toe is hy nog net drie myl van sy huis af, hy gaan nou maar omdraai terug huis toe!
Sooo bly ek is nie die bure se hond nie... En net omdat ek julle so midde-in julle lekker warm weer aan die winterknyp herinner het, ter versagting die volgende:
The Indians asked their Chief in autumn if the winter was going to be cold or not. Not really knowing an answer, the chief replies that the winter was going to be cold and that the members of the village were to collect wood to be prepared.
Being a good leader, he then went to the next phone booth and called the National Weather Service and asked, "Is this winter going to be cold?"
The man on the phone responded, "This winter is going to be quite cold indeed."
So the Chief went back to speed up his people to collect even more wood to be prepared. A week later he called the National Weather Service again, "Is it going to be a very cold winter?"
"Yes", the man replied, "it's going to be a very cold winter."
So the Chief goes back to his people and orders them to go and find every scrap of wood they can find. Two weeks later he calls the National Weather Service again: "Are you absolutely sure that the winter is going to be very cold?"
"Absolutely," the man replies, "the Indians are collecting wood like crazy!"
Die noodlanding verlede week van US Air se Vlug 1549 op die Hudsonrivier, word bestempel as een van die mees verstommende ongelukke in die geskiedenis van lugvaart – en as ‘n wonderwerk. Ongetwyfeld is Chesley Sullenberger ‘n top-vlieënier wat sy jarelange vegvlieënierskennis, sy stokperdjie-ervaring met sweeftuie en sy sakevernuf rakende lugvaartveiligheid ten beste gebruik het toe hy die ou grote, buik eerste op die rivier “te water gelaat” het. En dit, net 3½ minute nadat die probleem onstaan het.
Hy is (en word steeds) oorstroom met gelukwensings nie net plaaslik nie, maar vanoor die hele wêreld – o.a. ook van tallose internasionale mede-vlieëniers.
Hy moes blitssnel dink toe beide motore tot stilstand geruk is deur die botsing met ‘n trop Kanadese ganse. Dit het hy dan ook gedoen en met perfeksie sy Airbus stert eerste in die water laat “land".
Die koerante se mening is, dat afgesien van Sullenberger se asembenemende bekwaamheid, is hy deur die geluksgodin toegelag, want:
1) sou daardie twee motore enkele sekondes vroeër of later afgesluit het, sou die vliegtuig soos ‘n stuk lood geval het; 2) sou die lugwaardin die agterste deur waarmee sy gesukkel het, oopgekry het voordat sy die passasiers liewer vorentoe laat uitgaan het, dan sou die instromende water die vliegtuig net daar na onder begin druk het; 3) sou die weer slegter gewees het met ‘n sterk wind en golwe op die rivier, kon sake baie erger verloop het; 4) sou daar enige van die gewone Hudson-verkeer (bote, helikopters, klein vliegtuie) in sy pad gewees het, dan was dit ‘n krisis; 5) sou daar nie so baie bote en reddingsvaartuie in die nabyheid gewees het nie, kon die wonderwerk in ‘n tragedie omgesit het.
“Geluksgodin”, “sou” en “as” word deurgaans gebruik, en die kruks van die saak word weergegee as “Sullenberger en sy bemanning het nie ‘n 2e kans nodig gehad nie. Hulle het reggekom met net een, dankie.”
Nou wonder ek so by my sigselwers: siende dat die koerante geen woord rep oor die genade van die Here wat hierdie wonderwerk moontlik gemaak het nie, sal Chesley Sullenberger wanneer US Air hom toelaat om met die pers te praat, hulle dalk weerspreek oor die “geluksgodin” en “sou” en “as” ?
Ek hoop met ingehoue asem so. Indien nie, dan is dit klinkklaar dat hy en sy span WEL ‘n tweede kans nodig het – om uit te vind Wie se werk die wonderwerk nou eintlik was.
Kort ná Kersfees moes ons eendag gou van Toronto af deurry Niagara Falls toe. Daar is twee dusdanige dorpe: die Kanadese een in Ontario en sy maatjiedorp aan die Amerikaanse kant van die rivier, in New York Staat. Maak toe sommer gou ‘n draai by die rivier om te kyk wat van die grootwaters te siene sou wees, dog kon weens die mistigheid van 'n bewolkte winterdag, hul donderende gerommel maar net op ‘n afstand beluister. Gelukkig het ons hulle by ‘n vorige geleentheid in hul volle glorie kon bewonder – en glorieryk en soveel meer, is hulle voorwaar!
Die Perdeskoenvalle is aan die Kanadese kant, en die ander valle staan dan uiteraard bekend as die Amerikaanse valle. (Vir een keer is alles wat groter en mooier is, nie Amerikaans nie!!)
In die aand is die Amerikaanse valle ‘n feetjieland-skouspel.
Die valle is nie so hoog soos die Victoria waterval nie, (waarvan die vloei sowat 1¾ keer soveel is as Niagara s’n), maar op breedte baie indrukwekkend. Dit is die kragtigste waterval in Noord Amerika en ‘n kosbare bron van hidro-elektrisiteit.
Die Niagara Rivier is op sy diepste net onderkant die valle – 52m (170 vt) – en dis net so diep as wat die valle hoog is! Stel jou voor.
En wat ‘n wonderlike groen kleur is die water nie van naby nie! Dit is te danke aan die water se erosiekrag, sodat na beraming sowat 60 ton opgeloste minerale elke minuut saam met die water na benede stort. Die mineraalstof kom van die kalksteen in die rivierbedding, asook skalie en sandsteen.
Die verstommende volume water hou nooit op met vloei nie. Dog, in die winter veroorsaak die vallende water en die mistigheid ysvorming op die walle van die rivier, wat tot 50 vt hoog kan opbou. En indien die temperatuur lank genoeg, laag genoeg sou bly, kan daar dwarsoor die rivier ‘n “ysbrug” vorm wat verskeie myle stroom-af strek.
Tot in 1912 is besoekers aan die valle jou werklikwaar toegelaat om op die ysbrug rond te loop en die valle van onderaf te bewonder! Op 4 Februarie 1888 berig die plaaslike koerant: “At least 20,000 people watched or tobogganed on the ice. Shanties selling liquor, photographs and curiosities abounded.”
Maar twintig dae later breek die ys onder drie toeriste en verdrink hulle in die yskoue water.
Mense bly maar waagmoedig (of dom?), want toe ‘n samepakking van ys hoërop in die rivier op 29 Maart 1848 die vloei van die water heeltemal tot stilstand bring (die enigste keer wat dit nog ooit gebeur het), wandel die “dapperes” in die rivierbedding rond en tel allerhande soeweniers op. Brrr... sê nou net daai ys doer bo-langs in die rivier het skielik padgegee...nee dankie; my ma het my mooi geleer om nie eens in leë stormwaterpype te speel nie.
Twee dae na Kersfees het die 64-jarige Janice Goodger van Minnesota op haar veryste motoroprit geval en weens haar erge artritis was sy nie gebore in staat om orent te kom en op te staan nie.
Desperaat het sy haar rug opgelig, en in die diep sneeu “soos ‘n krap” die vyftig voet na haar motor toe gesukkel. Teen hierdie tyd was haar klere deurweek en haar laaste kragte gedaan. Dit was besig om donker te word en die temperatuur van -5C was besig om te daal. Sy het haar bewussyn verloor.
So het haar dogter haar ná vier ure, om 9-uur die aand aangetref en hulp ontbied. Binne minute was die abulanspersoneel daar, net om te toe te sien hoedat Janice se hart ophou klop. Maar dié gesoute manne het presies geweet wat om te doen. Hulle het onmiddelik met borskasmassering begin om die bloed te help sirkuleer, om so brein- en ander orgaanskade te voorkom. Hulle het ook geweet dat hulle nie moes probeer om die hart weer aan die gang te kry nie, omdat haar liggaam yskoud was.
In die hospitaal het haar temperatuur van rondom 25C na 16C geval. “Sy het dood gelyk. Sy was die koudste mens wat ek in my hele lewe gesien het,” het dr. Chris Delp, ‘n nooddiensveteraan van 13 jaar, vertel.
Met nog steeds geen hartklop waarneembaar nie, het die mediese span vir nog 45 minute die borskasmassering volgehou, terwyl warm lug deur ‘n pyp in haar keel gepomp en sy binne-aars warm vloeistof toegedien is.
‘n Kardiotorak-chirurg het haar bloed getap, dit verwarm en teruggepomp in haar are. Minder as twee ure later het hy haar hart weer aan die gang gesit.
Die dokters kon egter nie anders as om Janice se dogter te waarsku dat haar ma waarskynlik nie sou leef nie, en as sy wel sou herstel, sy neurologiese probleme sou oorhou.
Tot die verstomming van dr. Delp het hy Janice die volgende môre regop in haar bed aangetref, en het sy hom plegtig bedank dat hy haar lewe help red het. Verlede week kon sy huis toe gaan.
“Ek is ‘n kanniedood-Noorweër,” was haar afskeidswoorde.
Sy is van plan om skuurpapier onder haar skoensole te plak – “ek het dit jare gelede gedoen en dit het eersteklas gewerk.”
(Intussen het ‘n weldoener vir haar ‘n paar “ice cleats” gestuur om oor haar skoene te dra wanneer sy buite loop. Die kans is goed dat sy dit getrou sal doen.)
Jannie se ma kyk by die venster uit en sien hy “hou kerk” saam met sy kat. Terwyl die kat rustig vir hom sit en kyk, word dié ewe ernstig deur Jannie “bepreek.” Sy ma glimlag, en gaan aan met haar werk.
‘n Rukkie later is daar ‘n harde gemiaau en gesis, en sy hardloop terug venster toe, net om te sien hoedat die kat deur Jannie in ‘n emmer water gedoop word.
“Jannie,” roep sy, “hou dadelik op! Die kat is bang vir water!”
Onskuldig kyk Jannie op en sê:
“Hy moes daaraan gedink het voordat hy by my kerk aangesluit het.”
Maak nie saak in watter taal ek dit doen nie, maar eintlik WIL ek dit spesifiek op Afrikaans doen: met groot deernis gee ek vandag 'n pluimpie aan AL my blokmaats uit Ouland.
Nee, ek wil MEER as net dit doen: ek wil waarlik hulde bring aan julle en die manier waarop julle julself handhaaf onder omstandighede waarvoor ek met vrees/woede/beredenering/jare se oorweging/binneworsteling/diep gebed, nie kans gesien het/nie voor lus was/vernederend gevind het/nie kon sien as oplosbaar nie.
Ons wat die besluit geneem het om te verhuis, (…hmm, vergun my vlugtig hier ‘n minder ernstige toon… sommige van ons raak op onwaardige wyse -– en maak seker jy lees hom reg -- “snotbokkers”….) het diep medelye met ons ouers/familie/vriende wat nog daar woon; ons bid gereeld vir julle, ons huil soms, ons wroed oor die dinge daar. Maar as ek eerlik moet wees, dink ek nie selfs ons -– wat tog wesensbegrip het vir wat daar aangaan -– kan op daaglikse basis julle kop-bo-woeste-stormwater-probeer-hou, ons eie maak nie. Dis immers net wanneer mens self deur die dorings kruip, dat jy die bloed voel loop.
Ek bewonder jul aangaan-met-die-lewe, jul normale blokgesprekke, jul betrokke wees by die lewens van ander, en dit, terwyl jul eie, onder ‘n onontkombare donker wolk geleef word.
Ek waardeer jul belangstelling.
Ek sê nederig dankie vir jul toegeneëndheid.
Ek salueer julle met diepe erkentlikheid.
Ek pleit ons God se genade vir Ouland en sy mense.
Charles Schultz, die skepper van die Peanuts-strokiesfiguur, se filosofie.
Hoeveel van die volgende vrae kan jy beantwoord:
1. Wie het in 2004 die Eugene Marais Prys vir prosa gewen?
2. Noem die laaste ses wenners van die Mej. S.A.-wedstryd.
3. Gee die name van die vyf rykste mense in die wêreld.
4. Wie is die laaste vier keer se Academy Award-wenners as beste akteur en aktrise?
5. Noem tien Nobelpryswenners.
6. Wie was die kaptein van die Baleka (wat die Kaap na Rio Wedvaart in 2003 gewen het).
Hoe het jy gevaar?
Dit bewys maar net: nie een van ons onthou gister se hoofnuus nie. Hierdie mense was immers nie tweederangse presteerders nie. Hulle was die beste op hul gebied.
Maar die applous vervaag.
Die silwer van die trofee verdof.
Prestasies word vergeet.
Sertifikate vergeel.
En uiteindelik keer ook die presteerders tot stof terug.
(Ek het Schultz se vrae so bietjie aangepas en “versuidafrikaans”.)
Nou praat ek nie van die liedjietitel van die destydse Groep Twee nie; nee, ek vra of ek en jy ons familie Daud Hassan Ali, Hemanta Das en Douglas Samuel, Sarah Los en Ziad Kamal en Christianah Sesin, onthou?
Nou wie op dees aarde is hulle en as ons hulle nie van adamskant af ken nie, hoe kan ons familie wees?
Hierdie mense was ons broers en susters in die Here (dié Een Wie se verjaarsdag ons sopas met groot akkolade en kersbome en presente en miskien selfs ooreet, gevier het) en is doodgemaak vir hul geloof in Hom - nie 1 000 of 100 jaar gelede nie, maar in 2008. Soos Ngisti die vorige jaar. Wat was haar sodanige oortreding? Sy en nege ander vroue het as omgeegroep in Eritrea vergader. Nigsti is vir 18 maande aangehou voordat sy doodgemartel is vir haar geloof in Jesus Christus.
En wat het al die ander verkeerd gedoen? Hulle het Bybel gelees en gebid. Wat beteken ons Bybel vir ons? Wat beteken ons vryheid vir ons? Daar word op hierdie oomblik, terwyl jy hier lees, mense vervolg, gemartel en doodgemaak omdat hulle in dieselfde Jesus glo waarin ek en jy as wedergebore Christen glo.
(Die rooi dui totale vervolging aan -- ook deur die regering. Die donkergrys dié gebiede op die randjie daarvan).
Jaarliks word meer as 250,000 Christene omrede van hul geloof vermoor. (Geskatte syfer van die World Christian Database, Gordon-Conwell Theologiese Skool.)
En die ongeveer 45.5 miljoen Christene wat gedurende die laaste eeu vir Christus gesterf het, maak dit een van die donkerste martelaarstydperke sedert die ontstaan van die Christelike kerk.
Bygesê, die aantal Christene wat nie doodgemaak word nie, maar wel ernstig vervolg word, is veel hoër – miljoene elke jaar.
Hebreërs 13:3 daag ons uit om om te gee vir hulle wat in die tronk is asof onsself daar is; om hulle wat gemartel word se pyn te dra asof ons self gemartel word. A.W. Tozer skryf: “Christene vertel nie leuens nie, hulle sing dit net in hulle gesange.” Wat ‘n aanklag! Sing jy ook “Jesus, my alles vir Jesus?”
As die Woord ons uitdaag om te bid, doen ons dit of sing ons dit net en doen ons niks daaraan nie?
World Persecution List 2007 (Mees op datum ene wat ek kon opspoor).
1. North Korea 2. Saudi Arabia 3. Iran 4. Somalia 5. Maldives 6. Yemen 7. Bhutan 8. Vietnam 9. Laos 10. Afghanistan 1 11. Uzbekistan 12. China 13. Eritrea 14. Turkmenistan 15. Comoros 16. Chechnya 17. Pakistan 18. Egypt 19. Myanmar (Burma) 20. Sudan (North)
In liefde vir ons Heiland, dring ek by jou aan: Moenie vergeet om te bid nie. Dit is al wat hierdie vervolgde Christene vra, “Bid vir ons.”
